Το Ευαίσθητο Παιδί και η Σαρακοστή – IGNITUM ΣΗΜΕΡΑ

Η Σαρακοστή είναι μια από τις αγαπημένες μου περιόδους του εκκλησιαστικού έτους. Υπάρχει πολύς πλούτος σε αυτές τις σαράντα ημέρες, και τόσες πολλές ευκαιρίες για οικογενειακή και προσωπική ανάπτυξη της πίστης.

Όμως, η Σαρακοστή και το Πάσχα μπορεί επίσης να είναι μια πρόκληση για να μάθουν τα παιδιά, ειδικά αν έχετε ένα ευαίσθητο παιδί. Ήμουν κι εγώ ένα ευαίσθητο παιδί και σίγουρα το μεγαλύτερο μου ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Εμείς οι ευαίσθητοι άνθρωποι νιώθουμε τα βάσανα των άλλων με πιο οξύ τρόπο. Τα θλιβερά πράγματα φαίνονται πραγματικά λυπηρά, και η διδασκαλία ενός παιδιού όπως αυτό για τον θάνατο και τον πόνο του Ιησού μπορεί να είναι μια πραγματική πρόκληση.

Είμαι της σχολής σκέψης ότι δεν πρέπει να διδάσκετε στα παιδιά χνούδι (ειδικά όχι αφράτη θεολογία). Αυτό που παρουσιάζετε στα παιδιά πρέπει να είναι γεμάτο, πλούσιο και βαθύ. Πρέπει να τους δοθεί η πληρότητα της αλήθειας, αν θέλουν ποτέ να την ερωτευτούν. Τούτου λεχθέντος, υπάρχει διαφορά μεταξύ του να τους δώσουμε την πληρότητα της αλήθειας και να τους δώσουμε την πληρότητα της αλήθειας ταυτόχρονα. Η διδασκαλία της πίστης στα παιδιά θα πρέπει να μοιάζει με τη διαδικασία εισαγωγής ενός μωρού στα στερεά. Πρώτα τους δίνετε γάλα ή φόρμουλα, μετά μπορείτε να τους δώσετε πολτοποιημένες τροφές και τροφές που είναι αρκετά μικρές ώστε να μην πνίγονται, μετά κάπως μεγαλύτερα κομμάτια και πιο περίπλοκα τρόφιμα κ.λπ. Σε κάθε στάδιο, τους δίνετε αληθινή τροφή , όχι κάτι ποτισμένο σε σημείο που να μην προσφέρει καμία διατροφή. Αλλά, σε κάθε στάδιο, τους δίνετε επίσης μόνο αυτό για το οποίο είναι πραγματικά έτοιμοι. (Μακάρι να μπορούσα να διεκδικήσω αυτή την αναλογία ως δική μου, αλλά πρέπει να ευχαριστήσω τον καλό ‚Ολε Σεντ Παύλο για αυτό το στολίδι.)

Το να διδάσκεις ένα παιδί για την πίστη του είναι περίπου το ίδιο. Πάρτε για παράδειγμα την Ευχαριστία. Σε κάθε στάδιο της μαθησιακής διαδικασίας, διδάσκω στα μικρά μας ότι η Ευχαριστία είναι πραγματικά ο Χριστός. Όταν είναι μωρά, τους επισημαίνω τη σκηνή και τους λέω ότι είναι ο Ιησούς και ότι τα αγαπά. Όταν είναι νήπια, μαθαίνουν να δίνουν ένα φιλί στον Ιησού και ίσως να λένε μια απλή προσευχή. Μετά, όταν είναι παιδιά προσχολικής ηλικίας, αρχίζουν οι ερωτήσεις… και μάλλον δεν σταματούν ποτέ!

Αλλά όταν μιλάτε σε ένα τρίχρονο παιδί, για παράδειγμα, δεν εξηγείτε την Ευχαριστία με τον ίδιο τρόπο που θα κάνατε σε έναν ενήλικα. Πρέπει να το κάνετε προσιτό σε αυτούς. Πρέπει να το εκφράσετε με λέξεις που ξέρουν και καταλαβαίνουν.

Αυτό συμβαίνει ακόμη περισσότερο όταν διδάσκετε ένα ευαίσθητο τρίχρονο παιδί για την πίστη. Οι οδηγίες που σας δίνω σήμερα λειτουργούν για τα ευαίσθητα θέματα που ανακύπτουν στη Σαρακοστή (δηλαδή τα βάσανα και τον θάνατο του Ιησού), αλλά θα λειτουργήσουν επίσης με τη διδασκαλία του ευαίσθητου παιδιού σας (ή οποιουδήποτε παιδιού, πραγματικά!) περισσότερο για την πίστη του.

1. Διδάξτε με αγάπη στο κέντρο. Η πίστη μας είναι πίστη αγάπης. Έχει την Αγάπη Ενσαρκωμένη, που γεννήθηκε και πέθανε για εμάς, στο κέντρο της. Έτσι, όταν διδάσκετε το ευαίσθητο παιδί σας για την πίστη, βοηθήστε το να γνωρίσει την αγάπη του Θεού γι‘ αυτό πρώτα και κύρια. Όταν μιλάτε για το σταυρό, παρουσιάστε τον ως κάτι που έκανε ο Ιησούς επειδή μας αγαπά και δεν ήθελε να υποφέρουμε τόσο πολύ. Υπέφερε και πέθανε γιατί έτσι άνοιξε τις πύλες του ουρανού, και μας αγαπά τόσο πολύ και θέλει να είμαστε μαζί του στον παράδεισο. Βοηθήστε την να δει ότι όταν συμβαίνει κάτι κακό, ο Ιησούς καταλαβαίνει πώς είναι αυτό, και έτσι μπορούμε να προσφέρουμε ό,τι άσχημο πράγμα μας συμβεί στον Ιησού. Επειδή μας αγαπά τόσο πολύ, θα φροντίσει να μην είμαστε μόνοι, ειδικά όταν είμαστε λυπημένοι.

2. Αντιμετωπίστε το θέμα της αμαρτίας με μεγάλη ευγένεια. Μια ευαίσθητη ψυχή δεν χρειάζεται να «ενοχοποιείται». Τυπικά, χρειάζεται πολύ λίγα για ένα ευαίσθητο παιδί να αισθάνεται ένοχο, και γι‘ αυτό πρέπει πάντα να προσέχετε να μην ξεπεράσετε αυτό το όριο. Σίγουρα, πείτε τι πρέπει να ειπωθεί για να βοηθήσετε το παιδί σας να καταλάβει τι είναι σωστό και τι λάθος (και όταν μεγαλώσει αρκετά, διδάξτε του τη λέξη «αμαρτία» και βοηθήστε το να κατανοήσει αυτές τις συνέπειες…αλλά μην ανησυχείτε για αυτό είδος λεξιλογίου με ένα τρίχρονο!), αλλά σταματήστε εκεί.

Μόλις καταλάβει ότι αυτό που έκανε ήταν λάθος, δεν χρειάζεται να πιέσετε το θέμα. Και πάνω απ‘ όλα, σπεύσατε να συγχωρήσετε το ευαίσθητο παιδί, μόλις καταλάβει ότι αυτό που έκανε ήταν λάθος. Όταν το παιδί είναι μικρότερο από την ηλικία της λογικής, δεν είναι απαραίτητο να μιλάμε για το να ζητάμε συγχώρεση από τον Θεό, γιατί δεν είναι αρκετά πνευματικά ώριμο για να τα κατανοήσει όλα αυτά. Αντίθετα, ό,τι της διδάσκετε για το σωστό και το λάθος και η συγχώρεση από την εμπειρία της μαζί σας, θέτει όμορφα τα θεμέλια για τις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν καθώς μεγαλώνει. Εάν κατανοήσει το σωστό και το λάθος και την αγάπη και τη συγχώρεση ενός γονέα από την εμπειρία του από πρώτο χέρι, τότε θα «πάρει» το Μυστήριο της Συμφιλίωσης πολύ πιο εύκολα.

3. Διδάξτε με αγάπη. Αυτό είναι στην πραγματικότητα διαφορετικό από το #1, γιατί δεν έχει να κάνει με αυτό που λες, αλλά με αυτό που κάνεις. Όταν ο μεγαλύτερος μου ήταν δύο, καιτην πήγε στους Σταθμούς του Σταυρού στην ενορία μας, είδε το
εικόνα του Ιησού να κατεβάζεται από το σταυρό και ανησυχούσε πολύ που η Μαρία ήταν τόσο λυπημένη. Ήταν μόλις δύο! Τα ευαίσθητα παιδιά αναλαμβάνουν τέτοια πράγματα πολύ πιο εύκολα. Όπως είπα, δεν διασκεδάζω να τους αποδυναμώνω την πίστη, οπότε καθώς ανακαλύπτουν αυτές τις πιο οδυνηρές ιστορίες της πίστης μας, θα χρειαστούν την αγάπη σας για να την περιηγηθούν. Δεν μπορείς να τους κρύψεις τον σταυρό, αλλά μπορείς να τους κρατήσεις αν η σκέψη του σταυρού τους λυπήσει. Μπορείτε να τους αγκαλιάσετε όταν ανησυχούν ότι η Μαρία φαίνεται λυπημένη και να τους πείτε ότι η Παναγία είναι πιθανώς χαρούμενη που γνωρίζει ότι νοιάζονται τόσο πολύ για τη «Μαμά τους στον παράδεισο».

Όταν ήταν μικρή, ο μεγαλύτερος μου και εγώ πηγαίναμε το πρωί του Σαββάτου για Λειτουργία, και εκμεταλλευόμουν αυτόν τον χρόνο για να προσευχηθώ με έναν ιδιαίτερα τρυφερό τρόπο μαζί της. Αγκαλιάστε το παιδί σας, φιλήστε το, προσευχηθείτε μαζί με αγάπη, χαϊδέψτε τους τα μαλλιά. Όποιες κι αν είναι οι αγαπημένες μορφές στοργής του παιδιού σας, χρησιμοποιήστε τις όταν διδάσκετε για την πίστη του.

4. Τέλος, ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ. Ακόμα κι αν δεν είστε ευαίσθητο άτομο, να είστε ευαίσθητοι στο πώς το ευαίσθητο παιδί σας μπορεί να αντιληφθεί τα δυσκολότερα σημεία της πίστης. Δεν χρειάζεται να πείτε, „Ω, ναι, ο Ιησούς πέθανε, αλλά ΑΝΑΣΤΗΘΗΚΕ ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ, ΒΛΕΠΕΙΣ;;“ Γιατί, αν είσαι υπερβολικά ευαίσθητος, δεν είναι όλα χαρούμενα. Ο Ιησούς πέθανε; Εννοείς τον Ιησού που με έμαθες να αγαπώ; Γιατί έχει ουχς; Τι του κάνει αυτός ο στρατιώτης; ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ. Να γνωρίζετε ότι αυτά είναι οδυνηρά πράγματα για τα οποία μπορεί να μιλήσει ένα ευαίσθητο άτομο, και έτσι προχωρήστε με πολύ ευγένεια όταν προκύπτουν τα αναπόφευκτα ερωτήματα.

Μην προσπαθήσετε να αγνοήσετε τη θλίψη που μπορεί να νιώθει το ευαίσθητο παιδί σας, αλλά βοηθήστε το να το καταλάβει και να το πάει στην προσευχή. Βοηθήστε τους να δουν ότι η λύπη τους μπορεί να είναι καλό πράγμα – είναι σημάδι ότι αγαπούν αληθινά τον Ιησού. Διδάξτε τους να προσεύχονται, «Σ’ αγαπώ, Ιησού», και πείτε τους ότι αυτή η προσευχή κάνει τον Ιησού τόσο πολύ χαρούμενο. Μην αποφεύγετε να μιλήσετε για τα πιο δύσκολα σημεία της πίστης μας, αλλά με μεγάλη αγάπη, βοηθήστε το παιδί σας να πλοηγηθεί σε αυτά τα νερά.